İyi bir içerik yazarı olmak istiyorsan anlaşılır cümlelerden daha fazlasına ihtiyacın var. İlk adımda detaylı bir kaynak araştırması yapmalı, benzersiz bir içerik sunacağından emin olmalısın. Gözünü korkutmak istemeyiz ancak bu yol güllerle değil dikenlerle dolu! Doğru kaynak kullanımı için derin bir araştırma yapman, resmî kaynakları bulman, güncel verilere ve araştırma sonuçlarına ulaşman gerek. Eğer dikenlerle mücadeleye etmeye hazırsan içeriğimiz sana bu konuda yardımcı olacak! Haydi, başlayalım.
Kaynak Kullanmak Neden Bu Kadar Önemli?
Sevgili arkadaşım, kaynaklara ulaşmak neden bu kadar önemli ikna değilsen, konuya bir de şu açıdan bakmanı öneriyoruz:
- Doğru ve güvenilir kaynaklar kullandığında ilgi çekici, derinliği yüksek, kaliteli içerikler ortaya çıkarabilirsin. Hedef kitlende güven inşa edebilir, kendi alanında bir otoriteye dönüşebilirsin. Etik anlayışını ve profesyonelliğini yansıtabilirsin.
- İyi kaynaklar kullanmak konu hakkındaki bakış açını geliştirebilir ve yaratıcılığını artırabilir.
- İçeriklerinin arama motorlarında üst sıralara yerleşmesini sağlayabilir, hedef kitlene daha kolay ulaşabilirsin.
Konuyla ilgili daha detaylı bilgi almak için “İçerik Yazarken Kullanılan Kaynakların Önemi” isimli yazımıza göz atmalısın.
Şimdi doğru kaynakla ilgili aynı noktaya geldiysek kaynak araştırması sırasında seni bekleyen bazı tuzaklar olduğunu söyleme vakti geldi demektir. Yazımızın devamında bu tuzakları öğrenmeye ve doğru arama sonuçlarıyla karşılaşmaya hazırlıklı olabilirsin.
Yanlış Alıntı ve Eksik Bağlam
Kaynak kullanımında en sık düşülen tuzaklardan biri yanlış alıntılama yapmak ve bağlamın eksik kalmasıdır. Bu hataların okuyucuyu yanıltmak ve yanlış yönlendirmek gibi çok ciddi sonuçları olabileceğinin altını çizmeliyiz. Bu nedenle yazar olarak bahsettiğimiz hatalardan kaçınmayı bir sorumluluk olarak benimsememiz şart.
Örneğin bir finans içeriğinde “Coco Bank Genel Müdürü, “Bireysel emekliliklerde %40 devlet desteği avantajı bulunuyor.” dedi.” biçiminde bir ifadeye yer verdiğini düşünelim. Fakat devlet desteğinin oranı bazı faktörlere göre değişiyorsa ve destek aslında %40 değil de %40’a kadar ise yanlış alıntılama yaptığını söyleyebiliriz. Bu durumda hem yazar olarak kendinin hem birlikte çalıştığın markanın güvenirliğini ve itibarını olumsuz yönde etkileyebilirsin.
Diğer bir tuzak olan bağlam eksikliği ise bir fikir, ifade ve yazıya anlam kazandıran bilginin eksikliği olarak açıklanabilir. Örneğin egzersiz yapmakla ilgili bir içerik kaleme alırken “Kalp hızını artıran yoğun tempolu egzersizler sağlık için oldukça faydalıdır.” ifadesini bir doktorun sayfasında görüp kullanmış olabilirsin. Fakat metnin tamamına hâkim olmadığında yazının başında hekimin “Kalp hastaları, kronik rahatsızlığı olan bireyler, hamileler, yaşı büyük ya da küçük olan kişiler, sigara kullananlar doktor onayı almadan ağır egzersizden kaçınmalıdır.” uyarısını fark etmemiş olabilirsin.
“Egzersiz faydalıdır,” fikrini bağlamdan kopuk şekilde kullandığında bazı bireylerin can sağlığını riske atmasına bile istemeden sebep olabilirsin. Bu durumlarla karşılaşmamak için:
- Orijinal kaynaklara ulaşmalı, yazılan her fikrin öncesi ve sonrasına da odaklanmalısın.
- İçeriğini bağlam dışına taşırmaktan ve bilgileri çarpıtmaktan kaçınmalısın.
- Alıntı yaparken cümlenin hangi kısmını alacağından emin olamıyorsan bütün cümleyi birden alıntılamalısın.
Tek Kaynaktan Tüm Yazıyı Çıkarmak
Bir içerik yazarının düşebileceği en büyük tuzaklardan biri de tek kaynağa dayalı içerik yazmak. Tek kaynak kullanarak içerik oluşturduğunda:
- İçeriğin intihale girebilir ve özgünlük kaybı yaşayabilirsin. İntihal içeren ve özgün olmayan bir içerik, etik değerlerin dışına çıkmanın yanı sıra metnin SEO uyumlu olmasına da engel olur.
- İçeriğini kaleme alırken kullandığın kaynakta yanlış, güncelliğini yitirmiş ya da eksik bilgiler varsa sen de bu bilgileri yazında kullanacağından hedef kitleni yanıltabilirsin.
- İçeriğin tek bir bakış açısına dayalı, derinliği az ve taraflı olabilir.
İçeriğinde bu gibi sorunlarla karşılaşmamak için:
- Minimum 3 farklı kaynaktan bilgi toplamaya özen göstermelisin.
- Elde ettiğin bilgileri karşılaştırmalı, çelişkilerin doğruluğunu araştırmalısın.
- İçeriğine farklı bakış açılarını ve kendi deneyimlerini de eklemelisin.
- Bir alıntı ya da referans gördüğünde o alıntının ilk kaynağına kadar ilerlemeli ve asıl kaynağı içeriğinde kullanmalısın.
Kaynağın Güvenilirliğini Sorgulamamak
Senin de takdir edeceğin gibi yazar arkadaşım, güvenilir kaynaklar kullanılmadığında içerik ne kadar iyi yazılırsa yazılsın kaliteli bir metin ortaya çıkamaz. Bu nedenle içeriklerimizi hazırlarken kullanacağımız kaynakların güvenirliğini iyice sorgulamamız son derece önemli.
Bu yüzden haber kanalları, anonim siteler, güncel olmayan blog yazıları ya da doğrulanmamış forum paylaşımlarını “kaynak” olarak kullanmaktan kaçınmalısın. Bunun yanı sıra güvenilir görünse bile çok eski kaynaklardan da uzak durmalı ve güncel bilgileri araştırmalısın. Tercih edebileceğin bazı güvenilir kaynaklar şöyle:
- Konunun uzmanları tarafından yazılan bloglar, kitaplar ya da hazırlanan videolar (örneğin bir sağlık içeriği için doktor web siteleri iyi bir seçim olabilir),
- Akademik makaleler,
- Hakemli dergiler,
- Resmî raporlar,
- Tutarlı, bilimsel veri ve referanslara dayalı yazılan kaynaklar,
- Sektörünün düşünce liderleri tarafından kaleme alınan metinler,
- Alan adı .edu, .gov veya .org uzantılarıyla biten web siteleri.
Kopyala-Yapıştır ile Çeviri
Düşebileceğin tuzaklardan bir diğeri de kopyala yapıştır yaparak çevirileri kullanmak. Çeviri kaynakları kullanırken yapılan hatalara yakından bakalım:
- Kaynak Belirtmemek: Yabancı kaynakları otomatik çeviriyle tercüme ettikten sonra kaynağı belirtmemek çok büyük bir hata. Hangi dilde olursa olsun bir alıntı söz konusu olduğunda kaynağın vurgulanması çok önemli.
- Çeviriyi Olduğu Gibi Kullanmak: Çeviriyi dikkatlice okuyup anladıktan sonra mutlaka metnimizin dil ve tonuna uygun olarak kendi cümlelerimizle tekrar yazmalıyız. Çünkü yerel dilde o kelime farklı kullanılıyor olabilir ancak çeviri uygulamaları ilk anlamıyla çeviri verebilir. Bu da tüm anlamı etkiler.
- Verileri Teyit Etmemek: Her zaman olduğu gibi yabancı kaynaklardan alıntıladığımız veri ve istatistiklerin güncelliğini farklı kaynaklardan da teyit etmeliyiz. Tüm yabancı kaynakların da doğru bilgilerle dolu olmayabileceğini göz önünde bulundurmalıyız.
Gereksiz ve Karmaşık Kaynak Gösterimi
Akademik yazılarda olduğu gibi içeriklerde de kaynak göstermek çok önemli. Herhangi bir metinden doğrudan alıntı yaptığında ya da bir ifadeyi doğrudan alıntılamadan kendi kelimelerinle ifade etsen bile mutlaka atıfta bulunmalısın. Örneğin psikolojiyle ilgili bir metin oluştururken Jung, “Gerçek hayat kökte gizlidir ve görünmez. Toprağın üzerinde görünen kısım sadece tek yaz sürer.” der, biçiminde bir kullanım yapabilirsin.
Bundan farklı olarak “Jung esasında hayatımızın görünenden çok daha derinde olanlarla şekillendirildiğini belirtir.” şeklinde bir açıklama yapabilirsin. Eğer metinde çok sayıda böyle alıntıya yer vereceksen sürekli alıntıların nereden alındığını yazmak okuyucu için yorucu olabilir. Bunun yerine sık sık kitaplarda ve bilimsel metinlerde kullanıldığı gibi alıntı cümlenin sonuna alıntının numarasını yazarak içerik sonunda hangi alıntının nereden olduğunu detaylı biçimde verebilirsin. Bahsettiğimiz biçimlerde akademik ton kullanmak istersen APA ya da MLA formatlarına yakından bakabilirsin.
Bazı durumlarda yazar olarak kullandığımız istatistiklerin ya da verilerin linkini okuyucularımızla paylaşmamız gerekir. Örneğin bir sağlık içeriğinde 2020 Yılı Türkiye Kanser İstatistiklerinden bahsediyorsak “https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanser-db/Dokumanlar/Istatistikler/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2020.pdf” linkini paylaşmalıyız. Fakat bu paylaşım içerikte karmaşık ve kötü bir görüntüye yol açar. Bunun yerine tıklanabilir link kullanabiliriz. Örneğin: 2020 Yılı Türkiye Kanser İstatistikleri.
Sevgili arkadaşım, bahsettiklerimiz dışında bir yazarın benzersiz fikirlerinden ilham aldığında da mutlaka yazara kredi vermelisin. Bu sayede fikrî mülkiyet hakkını ihlal etmemiş ve güvenirliğini pekiştirmiş olursun.
Kaynak Kullanımını Kolaylaştıracak Mini Kontrol Listesi
Yazar arkadaşım, tüm bu bilgiler özellikle içerik üreticiliğinde yeniysen sana çok fazla gelmiş olabilir. Fakat endişelenmene gerek yok, birazdan bahsedeceğimiz mini kontrol listesindeki soruları her içerik üretiminde kendine sorarak doğru kaynak kullanımı yaptığından emin olabilirsin. Mini kontrol listemiz:
- Orijinal kaynağa ulaştın mı?
- En az 3 kaynak kullandın mı?
- Güvenilir kaynaklardan mı yararlandın?
- Kullandığın bilgiler güncel mi?
- Kaynakların yazarı ya da yayıncıları güvenilir mi?
- Alıntı ve referansları uygun biçimde verdin mi?
- Gerekli yerlerde linkleme yaptın mı?
Kaynak kullanımında dikkatli olmak içeriklerinin kalitesini artırmana, daha az revize almana ve güçlü bir içerik portföyüne sahip olmana yardımcı olur. Bunların yanı sıra okurlarında güven inşa etmeni sağlar. Sözün özü sağlam kaynak, sağlam yazardır!
Sevgili yazar, kaynak kullanımıyla ilgili yapılan hataları ve çözüm yollarını öğrendiğine göre birbirinden kaliteli içerikler yazmaya hazırsın demektir! Eğer öyleyse hiç zaman kaybetmeden aramıza katılmalısın.
