“İçerik hazırladığım markanın rakipleri hangi konumda, içeriklerimden nasıl daha fazla insan faydalanabilir?” diye düşünüyorsan rakip analizi bunu sağlamanın yollarından biri.
İçerik üretimine total bir bakış açısı kazanmana yardımcı olmak için bu yazıda rakip analizinin nasıl yapıldığını paylaştık. Gel, inceleyelim.
Rakip Analizi Nedir?
Rakip analizi, rakiplerinin pazardaki konumundan satış ve pazarlama taktiklerine kadar sahip oldukları pek çok güçlü ve zayıf yönü ortaya çıkarmak için yapabileceğin bir veri toplama sürecidir. Pazarı anlamak, sektörde edindiğin yeri sağlamlaştırabilmek ve daha birçok amaç için rakip analizi yapman gerekir. Bu analiz sayesinde hizmet verdiğin işletme veya kendi işletmen için ulaşılmasını hedeflediğin konuma daha kolay ve doğru yoldan, emin adımlarla ilerleyebilirsin.
Rakip Analizi Neden Yapılmalıdır?
Rekabetin ve çeşitliliğin ön planda olduğu içerik dünyasında başarı elde etmek istiyorsan rakip analizi yapman şart. Gel, neden yapman gerektiğine birlikte bakalım:
- Farklılıkları Keşfedebilirsin: Firmanı sektördeki diğer işletmelerden ayıran özellikleri keşfedebilmek istiyorsan rakip analizi bu isteğini karşılamak için doğru yöntem. Üstelik sektöre yeni atılan bir işletmeysen bu farklılıklar firmanı öne çıkarmanı sağlayacak güçlü yönler olabilir.
- Rakiplerinin Güçlü ve Zayıf Yönlerini Tespit Edebilirsin: Bilinirliği yüksek markaların yerini hangi yönleriyle sağlamlaştırdığını öğrenmeni sağlar. Bu noktada tam aksi yönde bilgi toplamak da çok önemli. Rakiplerinin zayıf yönleri kendini ortaya koyabileceğin, güçlü alanlar olabilir. Örneğin, başarılı bir rakibinin zayıf kalan yanı sosyal medya hesaplarının yetersiz kullanımı olabilir. Sen sosyal medya araçlarının yönetimine daha fazla zaman ayırabilir, bu alanda rakibinden daha hızlı başarı elde edebilirsin.
- Başarıya Giden Yolun Haritasını Çizebilirsin: Pazarlama sürecini sonsuz bir yolculuk olarak düşünebilirsin. Rakip analizi yapman rakibinin bu yolculukta reklama harcadığı bütçeden müşteri etkileşimine kadar pek çok pazarlama stratejisine dair bilgi edinmeni mümkün kılar. Bu bilgileri sentezledikten sonra elindekileri göz önünde bulundurarak kendi pazarlama stratejilerini oluşturabilirsin. Böylece firmanı başarıya ulaştıracak bir yol haritası çıkarabilirsin.
- Hedef Kitleni Yakından Tanıyabilirsin: Rakip analizi sayesinde diğer firmaların müşterilerle olan etkileşimini inceleyebilirsin. Müşterilerin taleplerini ve şikâyetlerini öğrenerek hedef kitlenin ihtiyaçlarını saptayabilir, onları daha yakından tanıyabilirsin. Hedef kitle analizini nasıl yapacağını düşünmene gerek yok. Hedefini 12’den Vurabilirsin! Tabii Hedef Kitlenin Kim Olduğunu ve Nasıl Belirlendiğini Bilirsen başlıklı içeriğimiz sen bunlar için endişelenme diye var.
Rakip Analizi Nasıl Yapılır?
Rakip analizi yapmanın amacını öğrendiğine göre sıra analizi nasıl yapacağına geldi. Rakip analizi yaparken aşağıdaki 5 adımı takip edebilirsin:
1. Rakiplerini Belirle ve Kategorilere Ayır
Sektörde neredeyse her firmayı tanımak başarılı bir rakip analizi için olmazsa olmaz. Rakipleri 4 grup altında kategorize ederek stratejilerini şekillendirecek verileri daha kolay elde edebilirsin. Firmaları şu şekilde sınıflandırabilirsin:
- Doğrudan Rakipler: Seninle aynı hizmeti veren işletmeler firmanın doğrudan rakipleridir. Bu firmalarla aynı hedef kitleye hitap ettiğini unutma. Dolayısıyla onların müşterileriyle etkileşimi ve onlardan aldıkları geri bildirimler senin için de oldukça önemli.
- Dolaylı Rakipler: Bu grup ise aynı alanda olan fakat farklı hizmetler sunan markaları içerir. Örneğin, sen kedi kumu üretip satışa sunan bir firmaya sahip ol. Diğer kedi kumu satışı yapan firmalar doğrudan rakiplerinin arasına giriyor. Evcil hayvanların farklı ihtiyaçlarına yönelik ürün veya hizmet sunan firmalarsa dolaylı rakiplerindir.
- Eski Rakipler: Eski rakipler kategorisinde ele alacağın işletmeler, kedi kumu alanında yıllardır hizmet veren ve müşteriler tarafından bilinirliği yüksek markalar olmalı.
- Yükselen Rakipler: Her kategorideki firma çok önemli olsa da bu gruba ekstra dikkat etmelisin. Yükselen rakipler sektörde yenilikçi fikirleriyle öne çıkan ve müşterilerin ihtiyaçlarına benzersiz yaklaşımlarla cevap vermeyi amaçlayan işletmelerdir.
2. Rakiplerinin Pazardaki Konumunu Sapta
Artık rakiplerini hangi kategoride ele alman gerektiğini biliyorsun. Sıra onların pazardaki konumunu belirlemeye geldi. Rakiplerinin konumunu belirlemek diğer firmaların pazardaki payını ve müşterilerle etkileşimini anlamana yardımcı olur. Bu sayede pazarın neresinde konumlanacağını ve rakiplerinin eksik kalan yanlarını keşfedebilirsin. Diğer işletmeleri pazar payı ve müşteri memnuniyeti ekseninde yine 4 gruba ayırarak değerlendirebilirsin:
- Niş Oyuncular: Pazardaki payı küçük ama müşteri memnuniyeti yüksek firmaları bu kategoriye alabilirsin. Niş oyuncuları müşteri memnuniyeti açısından değerlendirerek onların müşterilere hangi kanallardan ulaştığı, nasıl bir dil kullandığı gibi kendilerine has stratejilerini dikkate alabilirsin.
- Oyunun Kuralını Değiştirenler: Bu gruptakilerse niş oyuncuların tam aksine pazardaki payı büyük ama müşteri memnuniyeti henüz düşük firmalardır. Oyunun kuralını değiştirenler sektöre henüz girmiş firmalar olabilir. Ancak pazardaki paylarına göre pazarlama stratejilerinin güçlü olduğunu ve büyüyeceklerini düşünmek mümkün.
- Lider Oyuncular: Hem pazar payı hem müşteri memnuniyeti açısından güçlü olan işletmeler sektörün liderleri konumundadır.
- Yüksek Performanslı Oyuncular: Niş oyunculara göre daha büyük kitleye sahip markalar bu grupta yer alabilir. Pazar payı küçük ama müşteri memnuniyeti yüksek olup sektörde gelişme ihtimali olan işletmeleri bu kategoriye koyabilirsin.
3. Güçlü Rakiplerini Analiz Ederken Detayları Daha Fazla İncele
Rakip analizine başladığında seninle aynı alanda hizmet veren sayısız markayla karşılaşabilirsin. Süreci daha işlevsel yürütebilmek için güçlü rakiplerini saptamalısın. Rakip analizinin bu basamağı da güçlü olanları belirlemeni ve onları daha detaylı incelemeni sağlayacak. Ayrıca firmaların güçlü ve zayıf yönlerini keşfetmene ve kendi yol haritanı çizmene yardımcı olacak.
Rakiplerini kalite, fiyat, müşteri ilişkileri, marka itibarı ve finansal durumu özelinde inceleyerek firman için en güçlü rakipleri bulabilirsin. Örneğin, kedi kumu satışı yapan markaların ürün ve hizmet kalitesini değerlendirerek işe başlayabilirsin. Rakiplerinin kalite açısından iyi ve kötü yönlerini belirledikten sonra kendi firmanda nelere dikkat etmen gerektiğini daha kolay tespit edebilirsin.
Ardından fiyatlandırma politikalarını araştırmalısın. Bu süreçte “Rakibinin ürünlerinin fiyatları diğer işletmelere göre nerede konumlanıyor?”, “En çok satış yaptığı ürünler hangileri?”, “İndirim ve kampanya imkânı sunuyor mu?” gibi sorulara cevaplar vererek bu adımı da tamamlayabilirsin.
Kalite ve fiyat aşaması tamam. Peki, rakiplerin müşterilerle nasıl irtibata geçiyor? Sosyal medya araçları, web site üzerinden canlı destek, müşteri hizmetleri gibi firmaların tüm kullandığı araçları inceleyebilirsin. Ayrıca müşterilerin firmanın ürünlerine ve verdiği hizmete yönelik yaptığı değerlendirmeleri satış platformlarından okumak ve Google üzerinden araştırma yaparak öğrenmek de işine yarayabilir.
Markanın itibarı verdiği hizmetin kalitesini ve pazardaki konumunu anlamana yardımcı olabilir. Firmanın rakiplerin gözünde nerede konumlandığını anlamak için diğer işletmelerin ilgili markaya dair yorumlarını öğrenmeye çalışabilirsin.
Bu aşamada son olarak rakiplerinin finansal durumu hakkında araştırma yapmalısın. İşletmelerin gelir artışı, kâr marjı gibi metrikleri inceleyebilirsin. Tüm bu adımların sonunda senin için hangi firmaların güçlü rakipler olduğunu keşfedebilir ve artık bu markaların pazarlama stratejilerini incelemeye başlayabilirsin.
4. Pazarlama Stratejilerini İncele
Güçlü rakiplerini tespit ve analiz ettiğin aşamada markalara yönelik işe yarar bilgiler edindin. Ancak firmaların pazarlama stratejilerini öğrenmek ve buna göre bir yol haritası çıkarmak senin pazardaki yerini sağlamlaştıracak en önemli noktalardan biri. Belirlediğin güçlü markaların internet sitesinden sosyal medya hesaplarına, e-posta aboneliklerinden PR çalışmalarına kadar pek çok veriyi incelemelisin.
Öncelikle markanın varsa web sitesini detaylıca analiz edebilirsin. Markanın web sitesindeki olumlu ve olumsuz yönleri belirlemek kendi markanın web sitesini hazırlarken nelere dikkat etmen gerektiği hakkında sana fikir verebilir.
Sosyal medya araçları da işletmelerin pazarlama stratejileri hakkında pek çok bilgi sunar. Bu aşamada “Markalar hangi sosyal medya hesaplarını kullanıyor?”, “Hangi hesaplarında daha aktif paylaşım yapıyor?” veya “İçerik detayları neler?” gibi sorularla işe yarar cevaplar elde edebilirsin. Kendi markanın sosyal medya hesaplarının içeriklerini oluştururken diğer firmalardan edindiğin fikirlerle daha kaliteli ve farklı içerikler planlayabilirsin.
Ahrefs, Semrush gibi araçları kullanarak firmaların reklam analizlerini yapabilirsin. Bu analiz sonucunda reklamlarda trafik getiren anahtar kelime sayısından elde edilen tahmini aylık trafiğe kadar pek çok bilgiye ulaşabilirsin. Firmanın PR çalışması yapıp yapmadığını da araştırabilirsin. Dijital pazarlamada hangi alanlara daha fazla yatırım yapacağını belirleyerek o alanlarda markanı öne çıkaracak stratejiler geliştirebilirsin.
5. SWOT Analizi Yap
Rakip analizinin son basamağı olan SWOT analizi, edindiğin tüm bilgileri pratiğe dökeceğin içgörüyü edinmeni sağlar. SWOT analizi rakiplerinin güçlü, zayıf, fırsat ve tehdit içeren yanlarını keşfetmen için önemli bir adımdır. Sektörde öne çıkmak için güçlü yönlerini kullanmayı, zayıf yönlerinin vereceği zararı minimuma indirmeyi, yeni fırsatlar keşfetmeyi ve potansiyel tehditlere karşı hazırlıklı olmayı kolaylaştırır.
Bu analizi yapabilmek için bir SWOT analizi matrisi oluşturarak işe başlayabilirsin. Bu tabloda “Güçlü Yönler”, “Zayıf Yönler”, “Fırsatlar” ve “Tehditler” olmak üzere 4 ana başlığın olmalı. Ardından her başlıkta işine yarayacak cevaplara ulaşabilmen için bazı sorular sormalısın. SWOT analizi yaparken kullanabileceğin sorulardan bazıları şunlar:
Güçlü Yönler
- Ürünümü ve/veya hizmetlerimi öne çıkaran özellikler nelerdir?
- Rakiplerim ve müşterilerim hangi yönlerimin daha güçlü olduğunu düşünüyor?
- Rakiplerimi hangi alanlarda geride bırakıyorum?
- Sermaye, özel teknoloji gibi hangi varlıklara sahibim?
Zayıf Yönler
- Hangi yönlerimi geliştirebilirim?
- Müşterilerimin memnun olmadığı konular nelerdir?
- Rakiplerim hangi alanlarda benden daha iyi?
- Verdiğim hizmetle ilgili yeterince bilgiye sahip miyim? Hangi konularda eksiğim var?
Fırsatlar
- Sektörümdeki yenilikçi fikirler nelerdir?
- Hangi trendlerden yararlanabilirim?
- Rakiplerimin zayıf gördüğü yönlerimi nasıl güçlü hâle getirebilirim?
- Markamın başarılarını dünyayla nasıl paylaşabilirim?
Tehditler
- Rakiplerimin benden farklı yaptığı neler var?
- Zayıf yönlerim firmamı ne açıdan olumsuz yönde etkileyebilir?
- Hangi yeniliklere ve trendlere karşı hazırlıklı değilim?
- Olası bir ekonomik krize karşı hazırlıklı mıyım?
Rakip analizini düzenli aralıklarla yapmak markaların gelişmesine katkı sağlar. Sektörde başarı elde eden markalarla çalışmak da içeriklerini daha görünür kılar.
Sen de ürettiğin içeriklerin ön plana çıkmasını ve daha fazla insana ulaşmasını istiyorsan aramıza katılabilirsin.
