Kendini yorgun, bitkin, yalnız, yenilmiş, bunalmış ve kapana kısılmış mı hissediyorsun? Olaylara hep olumsuz tarafından bakmak yeni normalin mi? Basit bir işi halletmek bile gözünde büyüyor mu? Tebrikler, tükenmişlik belirtilerini bünyene başarıyla sığdırmış olabilirsin! Tam zamanlı çalışıyorsan ve her geçen gün daha da tükendiğini hissediyorsan yalnız değilsin.
Neyse ki iş hayatında tükenmişlikten kaçmak için kazabileceğin bir tünel var. Tam zamanlı işinden ayrılmadan, aynı zamanda serbest çalışabileceğin bir çalışma modeli geliştirebilirsin. Böylece maddi kazanç ve iş güvenliği yönünden endişeye kapılmadan refah seviyeni artırır; ruhsal ve fiziksel sağlığını iyileştirmek için fırsatlar yaratırsın.
Haydi gel, serbest çalışmanın ne olduğuna ve seni tükenmişlikten nasıl kurtaracağına yakından bakalım.
Tükenmişlik Sendromu Nedir? Tükendiğini Nereden Anlarsın?
Hiçbir iş ortamı güllük gülistanlık değil. Gül bahçesinde de çalışsan “Of, bıktım!” dediğin anlar olabilir. Zaman zaman işini ya da patronunu çekilmez bulabilir, başka işler arayabilir ya da arkadaşlarına işinden dert yanabilirsin. Buraya kadar yaşadıklarının normal olduğunu, en azından herkesin başına geldiğini bilmen gerek.
İş hayatında tükenmişlik sendromu; fiziksel ve duygusal yönden çok daha ciddi bir tükenme hâline işaret ediyor. Kimliğin ve başarıların giderek kaybolduğu bir süreç bu. İş beklentilerindeki belirsizlik, aşırı aktivite, stres, sosyal destek eksikliği ve iş yaşam dengesizliği gibi etmenler tükenmişlik sendromuna sebep olabiliyor.
Ağır bir işin varsa ve uzun saatler boyunca çalışıyorsan, işinde kontrole sahip olmadığını ya da çok az etkin olduğunu hissediyorsan ve iş yaşam dengesi kurmakta zorlanıyorsan tükenmişlik sendromuna yakalanma riskin de artıyor.
İş yaşamına yeni atıldıysan veya sektörde ilerlemek istiyorsan gönüllü çalışmalara yönelmiş olabilirsin. Eğer bu çalışma şeklinde “Hayır.” diyeceğin yeri fark edemezsen bu durum da seni tükenmişlik sendromuyla tanıştırabilir.
Ücretsiz çalışmak her zaman olumsuz bir şey olmasa da bazı durumlarda “Hayır.” demeyi gerektiriyor. “Yetiştirilmek üzere tuzağı: Ücretsiz çalışmaya ne zaman ‘Hayır!’ denmeli?” isimli yazımızı inceleyerek ücretsiz çalışmayı ne zaman sonlandırman gerektiğini öğrenebilirsin.
Tükenmişlik konusunda teşhisi uzmanlara bırakmalısın, ancak aşağıdaki sorulara cevabın “Evet.” ise tükenmişlik için yardım almayı düşünebilirsin:
- İşe başlamakta zorluk çekiyor musun?
- Olaylara bakışın olumsuz ve alaycı mı?
- İş arkadaşlarına ya da müşterilere karşı sinirli ve sabırsız hissediyor musun?
- Bir konuya konsantre olmakta zorlanıyor musun?
- Uyku alışkanlıkların değişti mi?
- Baş ağrısı ya da mide rahatsızlığı gibi açıklanamayan sağlık sorunları yaşıyor musun?
- İşin hakkında hayal kırıklığına uğramış hissediyor musun?
- Başarılarından tatmin olmuyor musun?
Tam Zamanlı Çalışmanın Yarattığı Olumsuz Etkiler Nelerdir?
Tam zamanlı çalışma ile tükenmişlik arasında güçlü bir neden sonuç ilişkisi var. Her tam zamanlı iş için tükenmişlik sendromuna neden olur diyemeyiz elbette ama fazla dinamik ve kaotik iş ortamları ya da gereğinden fazla monoton bir iş yaşamı tükenmişliği beraberinde getirebilir. Ayrıca ofis zorbalığı yapan ve işleri zorlaştıran kişiler de bu duruma yol açabilir. Yapabileceğinden fazla iş yüküne sahipsen, net olmayan beklentiler karşısında soru sormaktan kaçınıyorsan ya da destek istemeyi bilmiyorsan daha hızlı tükenebilirsin.
İş hayatında tükenmişliği yok saymak veya bu psikolojik rahatsızlık için yardım almamak, senin için daha büyük sorunlar doğurabilir:
- Uykusuzluk,
- Üzüntü, öfke ve asabiyet,
- Kalp ve damar hastalıkları,
- Yüksek tansiyon,
- Tip 2 diyabet,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
- Aile ya da arkadaş ilişkilerinde problemler,
- Alkol ya da madde bağımlılığı.
İş tükenmişliğinin her geçen gün daha da kötüye gitmemesi için hayatının iplerini eline alman gerek. Vaktinde aksiyon almazsan tam zamanlı çalışmanın yarattığı bitkinlik ve mutsuzluk, sosyal hayatına da sıçrayabilir.
Çaresiz hissettiğin anlarda her zaman başka seçenekler olduğunu ve kendine yeni bir yol çizebileceğini hatırlaman yeterli. Mevcut işinde tükenme noktasına geldiysen belki de tek yapman gereken, çevrendeki diğer çalışma şekillerine alıcı gözüyle bakmaktır. Başka iş kollarında çalışan arkadaşlarının destek ve tavsiyelerine açık olmalı, verimli ve etkin olabileceğin çalışma şekillerini yakından tanımalısın.
Serbest çalışma hakkında daha fazla fikir sahibi olmak için güzel bir gün, değil mi?
Serbest Zamanlı Çalışma Nedir? Neden Serbest Çalışmalısın?
Serbest zamanlı çalışma, herhangi bir ofis ortamına ya da sabit mesai saatlerine bağlı olmadan yürütebildiğin çalışma modelini ifade eder. Serbest çalışarak kendi kendinin patronu olabilir, aynı anda farklı içerikte projeler üretebilirsin. Serbest çalışıyorsan çalışma düzenini işveren yerine sen belirleyebilirsin.
İçerik yazarlığı, web sitesi tasarımcılığı, grafik tasarım, fotoğrafçılık, editörlük ya da çevirmenlik gibi çok sayıda mesleği serbest zamanlı olarak yürütebilirsin. Uzmanlık alanına göre e-ticaret, mühendislik, hukuk ya da pazarlama gibi alanlarda serbest zamanlı olarak danışmanlık verebilirsin.
İçerik yazarlığı konusunda daha fazla bilgi edinmek istersen “Online içerik yazarlığı nedir? İçerik yazarı nasıl olunur? İçerik yazarı ne iş yapar?” isimli yazımızı inceleyebilirsin.
Neden Serbest Çalışmalısın? Neler Kazanırsın?
Serbest çalışarak kazanabileceğin ilk şey elbette para! Ek gelir elde ederek giderlerine daha kolay yetişebilir ya da hayallerin için ihtiyaç duyduğun birikimi yapabilirsin. Öte yandan serbest çalışmanın tek avantajı daha çok gelir elde etmek değil.
İçerik yazarak para kazanıp kazanamayacağını merak ediyorsan “İçerik yazarlığı ile para kazanma/içerik yazarı olarak ne kadar kazanabilirim?” isimli yazımızı mutlaka incelemelisin.
Serbest çalışmada kendini keşfetmek ve esnetmek için oldukça geniş bir alana sahip olursun. Proje bazlı olarak yürüttüğün işlerde birçok yeni insanla ve kurumla tanışmak, iş hayatına dair vizyonunu genişletmeni sağlayabilir. Sık sık iş değiştirmeye ve bürokrasiye ihtiyaç duymadan belirli bir düzen içinde yaratıcı kaslarını güçlendirebilirsin.
Tam zamanlı çalışmayı hayatından çıkarman ve serbest çalışmaya geçmen bir anda mümkün olmayabilir. Bakmakla yükümlü olduğun kişiler, kira ya da okul masrafları gibi sabit giderler bu kararında belirleyici olur. Yine de yarı zamanlı serbest çalışma için hayatında her zaman yer açabilirsin. Bir süre yarı zamanlı olarak serbest çalıştıktan sonra serbest çalışma gelirini daha kolay öngörebilirsin. Bu şekilde hayatının tamamını serbest düzende kazanabileceğin radikal değişikliklere başvurabilirsin.
Serbest çalışarak aşağıdaki kazanımları elde edersin:
- Çalışma saatleri ve mekânı konusunda sonsuz esnekliğe sahip olursun.
- Sadece kriterlerine uyan müşterilerle ve projelerle yoluna devam edebilirsin.
- Çalışmalarına özgürce değer biçebilir, kazancın üzerinde kontrole sahip olabilirsin.
- İlgi duyduğun konulardaki becerilerini geliştirebilirsin.
- Kendi kendini motive etmenin yollarını öğrenirsin.
- Niş projelerde çalışarak uzmanlık elde edebilirsin.
- Tam zamanlı işinden ayrılman durumunda B planını hazırlamış olursun.
- Dünyanın dört bir yanından işletmelerle çalışarak global bir kariyer inşa edebilirsin.
Ne Kadar Vaktin Var ve Hangi Saat Diliminde Üretmeye Daha Yatkın Birisin?
Serbest çalışmayı kadrolu işinin yanında yürütmeyi düşünüyorsan en çok zorlanacağın konuların başında zaman yönetimi gelebilir. Aynı anda iki işi verimli bir biçimde yapamayacağın için çalışma saatlerini çok iyi planlamalısın. Ay içinde yetiştirebileceğinden fazla işi üstlenmek, hayatına yeni bir stres yükleyebilir. Yetiştiremediğin işler ise itibar kaybına sebep olabilir.
Çalışma hayatın standart iş saatlerini kapsıyorsa akşamları 2 saatini ayırarak bu sürede neler üretebildiğini değerlendirebilirsin. Hafta sonları tatil yapsan bile serbest çalışmak için ayda 40 saatlik bir zaman dilimin var demektir! Bu süreye neler sığdırabileceğini ise çalışma tempon belirler.
Hafta içi okulla ya da tam zamanlı bir iş ile meşgulsen hafta sonlarını serbest çalışmaya ayırabilirsin. Bu zaman diliminde günde 6 saat çalışmak, serbest çalışma için ayda ortalama 48 saatlik bir zaman anlamına gelir. Böyle bir takvimle uzun saatler konsantre olmanı gerektiren projeleri gün içinde bölünmeden üstlenebilirsin.
Serbest zamanlı çalışmak sana ihtiyaç duyduğun esnekliği de sunar. Örneğin erken kalkmaktan hoşlanmıyorsan serbest çalışma düzeni sayesinde işlerini gece saatlerine programlayabilirsin. Gün içinde uzun molalar verebildiğin bir işin varsa bu kez mola sürelerinde içerik yazmak ya da danışmanlık vermek gibi serbest zamanlı işini yürütebilirsin. Uzun kış geceleri ve programsız hafta sonları boyunca serbest zamanlı işinde vites yükseltebilirsin. Yaz günlerinde ise iş düzenini hafta içine kaydırarak hafta sonu tatil kaçamakları yapmak, harika fikir!
Projelerini; teslim sürelerine, içeriklerine, sözlü ya da yazılı iletişim gerektirmelerine göre seçebilirsin. Bu model, kendini daha yakından tanımanı ve güçlü yönlerini öne çıkarmanı sağlar. Örneğin yazılı iletişimin güçlüyse müşterilerini e-mail ile iletişime yönlendirebilir ve gelen mailleri uygun oldukça yanıtlayabilirsin. Sözlü iletişimde kendine güveniyorsan birçok işini kısa telefon görüşmeleri ile gün içinde halledebilirsin.
Serbest çalışma takvimin ve önceliklerin, biraz da deneme yanılma ile şekillenir. İçeriği ya da formatı nedeniyle eziyet gibi gelen projeleri tekrar üstlenmek zorunda değilsin! Tam tersi, bir konu başlığında zamanın nasıl geçtiğini anlamıyorsan o alanda daha da uzmanlaşmayı tercih edebilirsin.
Teslim süreleri konusunda dikkatli olmalı; uyku, egzersiz ya da sosyalleşme için alan yaratmayı ihmal etmemelisin. Aksi hâlde serbest çalışmadan istediğin verimi alamayabilirsin.
Yarı Zamanlı Serbest Çalışma mı Arıyorsun?
Aradığın yarı zamanlı serbest çalışma ortamını İçerikmatik’te bulabilirsin. İçerikmatik’te yazar olarak kendi belirlediğin sürelerde içerik üretebilir ve ek gelir elde edebilirsin. Yeni insanlarla tanışabildiğin platformda belirli projelerde kendini geliştirebilir ve uzmanlaşabilirsin. Hemen İçerikmatik’te yazar ol, yeteneğini kazanca dönüştürerek serbest zamanlı çalışmanın keyfini çıkar.
