Hevesle yeni bir projeye başlayacaksın; briefini almış, heyecanla yazmaya hazırlanıyorsun. Bir de bakıyorsun ki editörün briefe “Metni resmî tonda yazalım.” ya da “Daha günlük ve gayriresmî bir ton oluşturalım.” gibi notlar eklemiş. Eğer içerik yazarlığında yeniysen bu ton konusu seni başta düşündürebilir.
Ancak artık endişelenmene gerek yok! Bugün seninle ton mevzusuna bir nokta koyuyoruz. Tonun tanımı, resmî ve gayriresmî tonların özellikleri, bir metni resmî tonda oluşturmak için dikkat etmen gerekenler ve ihtiyacın olabilecek bilgileri yazımızda birlikte inceliyoruz. Hazırsan seni içeriğimizin devamına doğru alalım!
İçerik Tonu Ne Demek?
İçerik tonu en genel hâliyle yazının tüm unsurlarının okuyucuda uyandırdığı genel duygudur. Örneğin bir öğrencinin öğretmeninden “Ödevinle ilgili konuşmalıyız, hemen yanıma gel!” biçiminde bir mail almasıyla “Ödevinde birkaç küçük değişiklik yapmamızın daha iyi olacağını düşünüyorum. Müsait olduğunda görüşelim, lütfen.” şeklinde bir mesaj alması birbirinden farklı duygular yaşamasına neden olur. İşte söylenen temelde aynı olsa da bu farkı oluşturan tondaki değişikliktir.
Her bir içerik türünde de yazarın okuyucusuna mesajını en doğru biçimde iletmesini sağlayacak farklı ton türleri bulunur. Uygun tonda yazmak içeriğin etkisini artırır, marka kimliğine ve sesine olumlu olarak yansır. Eğer konu hakkında daha kapsamlı bilgiye ihtiyaç duyuyorsan “İçerikte Ton Nasıl Belirlenir? Ton Türlerine Göre 4 Etkili Örnek” isimli içeriğimiz de sana yardımcı olabilir.
Resmî ve Gayriresmî Tonlar Nelerdir?
Yazım tonlarını temel olarak resmî ve gayriresmî ton olarak iki başlıkta inceleyebiliriz.
Resmî Ton
Resmî ton, bir fikri okuyucuya aktarmak için açık, doğrudan ve saygılı bir yazım dilinin tercih edilmesidir. Resmî yazarken nesnellik, dil bilgisi bakımından doğru ilerlemek büyük önem taşır. Terimler ve alana uygun kavramlar kullanılabilir. Profesyonel ve otoriter bir yaklaşım söz konusudur. Ton; hukuk, finans, sağlık, eğitim gibi sektörlere içerik üretildiğinde sıklıkla tercih edilir. Ancak şunu da söylemeliyiz ki resmî olacağız derken en son 1960 yılındaki Türk Dili öğretmenlerinin kullandığı kelimeleri tercih etmemize gerek yok. Akıcı, kolay tüketilebilir ancak resmî olabilir içeriklerimiz. Hadi bir örnekle açıklayalım:
Miskok Lavantalı Oda Spreyi; mutfaktan salona evinizin her yerinde kullanıma uygundur. Gelişmiş teknolojisiyle koku tanecikleri kötü kokuları hapseder. Bu sayede rahatsız edici tüm kokuları ortadan kaldırırken evinizi lavantanın taze kokusuyla doldurur. Spreyin ergonomik kutusu ve kolay sıkıma uygun başlığı ürünün kullanımını daha rahat hâle getirir.
Gayriresmî Ton
Gayriresmî tonu resmî tonun tam tersi olarak düşünebiliriz. Bu tonda üretilen içerikler samimi ve dostane bir üslupla yazılabilir. Yazıda gündelik hayatta kullanılan kelimelere, kısaltmalara ve ifadelere yer verilir. Kısa ve basit cümleler kullanılabilir. Gayriresmî ton sosyal medya gönderilerinde ve seyahat bloglarında sıklıkla tercih edilir. Marka kimliğiyle uyumlu olduğu müddetçe pazarlamada da gayriresmî tona başvurulabilir. Bu tonu daha da netleştirmek için aşağıdaki örneği inceleyebilirsin.
Miskok Lavantalı Oda Spreyini ister yağ kokusundan bezdiğin mutfağında ister gün boyu havasızlığıyla seni yoran salonunda kullanabilirsin. Spreyimiz kötü kokuları bastırırken ortamın daha ağır kokmasına neden olmaz. Aksine kötü koku taneciklerini tepeden aşağı sararak acımasızca yok eder. Böylece sana yalnızca lavantanın hoş ve romantik kokusunun tadını çıkarmak kalır. Rahatını ön plana koyarak ürettiğimiz sprey şişemizi tek elinle kolayca tutar, narin parmaklarını incitmeden kolayca sıkabilirsin. 1000 sıkım kapasitemizle yalnız elini değil, cebini de rahat ettireceğimizi söylemeden geçmeyelim!
Peki, İçerikte Ton Nasıl Belirlenir?
Bir içerik için en iyi tonu belirlemek için bu adımları izleyebilirsin:
- Yazma Amacına Karar Ver: İçeriğinin tonunu belirlemeden önce yazının amacını net biçimde kararlaştırmalısın. Örneğin bilgi vermeyi mi amaçlıyorsun, okuyucularınla bağ kurmayı mı önceliklendiriyorsun? Amacını bulduktan sonra tonunu yakalaman çok daha kolay olur.
- Hedef Kitleni Anla: Bir içeriğin tonunu belirleyen en önemli unsurlardan biri hedef kitlenin özellikleridir. Örneğin 15-18 yaş grubundaki gençler için kaleme aldığın bir yazıyla 40 yaş üstündeki iş insanları için yazdığın içeriğin tonu birbirinden oldukça farklı olur.
- Örnekleri İncele: Hedef kitleni tanıdıktan ve hangi tonu kullanabileceğini belirledikten sonra seçtiğin tondaki örnekleri inceleyebilirsin. Böylece ton oluştururken kullanabileceğin kelimeleri, cümle yapılarını, ifadeleri ya da esprileri kestirebilirsin.
- Yaz ve Geri Bildirim Topla: Bahsettiğimiz aşamalardan sonra metnini tona sadık kalarak yazmalısın. Doğru tonu seçip seçmediğini, tonu tutturmada başarılı olup olmadığını anlayabilmek için geri bildirim toplamalısın. Geri bildirimlere göre metnini gerekli olduğu takdirde revize edebilirsin.
Bu başlığımızda tonu nasıl belirleyebileceğimizi inceledik. Dilersen gel, neden tüm metin boyunca ton tutarlılığının önemli olduğuna da yakından bakalım.
İçerikte Tutarlı Bir Ton Kullanmak Neden Önemlidir?
İçerikte neden tutarlı bir ton kullanmamız gerektiğini şöyle açıklayalım:
- Marka Kimliğini Güçlendirir: Her markanın tercih ettiği bir ton bulunur ve markalar tüm yazılı içeriklerinde bu tonu kullanmaya dikkat eder. Tutarlı bir ton kullanmak marka kimliğini hedef kitlenin zihninde güçlenir. Bunun yanı sıra hedef kitlenin markayla duygusal bağ kurması da sağlanır.
- Marka Güvenini İyileştirir: Marka kimliğinde olduğu gibi markaya duyulan güvende de tutarlı içerik tonunun büyük rolü var. Sabit bir ton hedef kitlenin kafa karışıklığı yaşamasının, markaya karşı soru işareti geliştirmesinin önüne geçer.
Tutarlı bir tonda yazmak bahsettiğimiz gibi birlikte çalıştığın markaların genel içerik ve pazarlama stratejilerine olumlu katkılarda bulunur. Bunun yanı sıra aynı metin içinde tonunu korumanın sağlayacağı bazı faydalardan da bahsedebiliriz:
- Metnindeki örtük mesajı net biçimde iletmene olanak tanır.
- Sabit bir ton, okuyucunun en baştan alıştığı tonda okumaya devam etmesini sağlayacağından okunurluğu kolaylaştırabilir. Böylece hedef kitlenin dikkatini daha uzun süre yazında tutmasına yardımcı olabilir.
- Tutarlı bir ton, okuyucunun yazının yetkinliğine ve kalitesine dair olumlu bir bakış açısı geliştirmesine yardımcı olur. Tonun içeriğin farklı parçalarında değişmesi okuyucuda metne yeterince özenilmediği, düzenlemelere dikkat edilmediği fikrini yaratabilir.
İçerikte Resmî Tonu Koruma Önerileri
İçeriğini resmî bir tonda kaleme almak için dikkat edebileceğin bazı uygulamalardan kısaca bahsedelim.
- Siz Dili Kullan: İçeriklerini resmî bir tonda yazmak için mutlaka siz dilini tercih etmelisin. Senin de bildiğin üzere sen dili daha samimi ve günlük tonlarda tercih edilir.
- Kısaltmalara Dikkat Et: Resmî tonda kısaltma kullanman gerekiyorsa öncelikle kelimenin orijinal hâlini kullanmalı ve parantez içinde kısaltmaya yer vermelisin. Metnin ilerleyen kısımlarında kısaltmayı tek başına kullanabilirsin. Örneğin “İçerik yazımında Call to Action (CTA) bölümü kritik bir öneme sahiptir.” biçiminde bir kullanım formal yazım için oldukça uygun.
- Yetkinliğini Göster: Resmî tonda hazırlanan içeriklerde okurların beklentileri yazarın konuya dair yetkinliğini ve güvenirliğini göstermesi, değerli bilgileri sunmasıdır. Dolayısıyla bu tonda yazarken güçlü bir kaynak araştırması yapmaya; referans, alıntı ve bilimsel verilerden mümkün olduğunca yararlanmaya gayret etmelisin. Konuyla ilgili terim ve kavramları karmaşıklığa yer vermeden yazına yerleştirmelisin.
- Argo ve Günlük Kullanıma Uygun İfadelerden Kaçın: Argo, jargon ya da günlük kullanıma ait ifadeler, gayriresmî tonlarda kullanılır. Dolayısıyla ciddi bir tonda yazarken bu tür ifadelerden kaçınmanda fayda var. Örneğin “Farklı yatırım hesabı seçeneklerimizle tasarrufun kralını yapabilirsiniz.” cümlesinde “kralını yapmak” biçiminde argo sayılabilecek bir ifadeye yer verdik. Bu ifade, cümlemizi resmî tondan uzağa taşıdı. Bunun yerine “Farklı yatırım hesabı seçeneklerimizle tasarrufta fark yaratabilirsiniz.” diyerek formal tonu tutturabiliriz.
- Aktif Sese Odaklan: Resmî tonda yazıların doğrudan, açık ve kendinden emin biçimde kaleme alınması gerekir. Bunu sağlamanın en iyi yolu ise yazının büyük kısmında etken sese ve güçlü fiillere odaklanmaktan geçer. Bu yüzden, yazar arkadaşım, sen de ciddi tonlu yazılarında mümkün olduğunca okuyucuna doğrudan hitap etmeye ve etken cümleler kurmaya gayret etmelisin. Konu hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için “Yazarlığınızı Temel Dil Bilgisi Kurallarıyla Geliştirin: Etken ve Edilgen Ses” başlıklı yazımızı da okuyabilirsin.
- Mizah Ögelerini Kullanma: Resmî ton gerçekçidir, abartı ve mizah ögelerinden uzaktır. Dolayısıyla yazıda mizaha, ironiye ya da mecazlara çok fazla yer vermek resmî bir tonu yakalamana engel olur. Örneğin “Coco Cilt Beyazlatıcı Krem, yüzünü ve vücudundaki kararan bölgeleri ay gibi beyazlatır. Seni görenlerin ışığından gözleri kamaşabilir.” resmî tonda ele alınmak istenen bir ürün açıklaması için oldukça iddialı ve abartılı. Bunun yerine “Coco Cilt Beyazlatıcı Krem içerdiği C vitamini ve hidrokinon gibi bileşenlerle renk eşitsizliklerini dengeler, daha aydınlık bir cilt vadeder.” diyebiliriz. Böylece gerçeklere odaklı, net bir şekilde okuyucumuza ürünün faydalarını aktarabiliriz.
- Nezaket ve Saygı Odaklı Bir Tutum Geliştir: Ciddi tonda yazarken okuyucularına nezaket ve saygıyla yaklaşmalısın. Kaba sayılabilecek, okuyucunun donanımını hafife alabilecek ifadelerden uzak durmalısın.
- Dil Bilgisi Kurallarına Azami Özen Göster: Hangi tonda yazarsan yaz dil bilgisi ve imla kurallarına dikkat etmen son derece önemli olsa da resmî tonda kaleme alınan bir içerik için bu dikkatin azami düzeyde olması gerektiğini söyleyebiliriz.
Resmî Ton Ne Değildir?
Resmî tonla yazarken nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsettik. Ancak konuyla ilgili bir diğer önemli nokta ise resmî tonla bir içerik inşa etmeye çalışırken yapılan hatalar. Dilersen formal ton konusunu iyice kavramak için kısaca bunları da inceleyelim:
- Resmî ton, fiilleri -mektedir/-maktadır çekimleriyle doldurmak değildir. Ciddi bir tonda yazsak da nihayetinde bir içerik hazırlıyoruz. Dolayısıyla bilimsel yazılar için uygun olan çekimleri kullanmamız çok da uygun değil.
- Resmî tonda amacımız bilgilerle dolup taşan, okuması ve anlaması zor metinler yazmak değil. Aksine sıkıcı olmayan, akıcı, net ve kolay anlaşılır biçimde yazmaya özen göstermeliyiz.
- Resmî tonda yazarken en sık yapılan hatalardan bir diğeri ise terim ve alanın kavramları dışında çok eski, artık okuyucuda karşılığı bulunmayan kelimeler kullanmaya çalışmak. Böyle kelimelerle yazmak anlatımı muğlaklaştırmaktan ve zorlaştırmaktan başka bir şeye yaramaz. Örneğin “Tedbir-i mâîşet hususunda dikkatinizi celbedecek muhtelif hâl çareleri arz ederiz.” dediğimizde ciddi tonda değil, eski dilde yazmış oluyoruz.
Sevgili arkadaşım, yazımızda içerik tonuna ve resmî tonu kullanma yöntemlerine detaylıca değindik. Sen de farklı tonlarda ve çeşitli formatlarda içerikler üreterek öğrendiklerini pekiştirmeye hazırsan zaman kaybetmeden aramıza katılabilirsin.
