Çok uzun bir içerik ürettiğini düşün. 6000 kelime boyunca bir konuyu derinlemesine anlatacaksın. Peki ya bu yazının her bir paragrafında aynı özenin ve akıcılığın olmasını nasıl sağlayabilirsin? Elbette ki tutarlı ve mantıklı bir dil yaklaşımıyla.
İçerik yazımında tutarlı dil kullanımının tanımından önemine, tutarlılığı sağlama yöntemlerinden cümle, akış ve marka kimliğinde tutarlılığa kadar ihtiyacın olan bilgileri içeriğimizde bulabilirsin. Hazırsan başlayalım!
Tutarlı Dil Kullanımı Nedir?
Yazar arkadaşım, içerikte tutarlı dil kullanımı yazının her bölümünün ton, üslup, cümle yapısı ve dil bilgisi kuralları bakımından birbiriyle uyumlu olmasıdır. Paragrafların doğru belirlenmesi ve birbiriyle iyi bir şekilde bağlanması yine tutarlı dil kullanımının önemli bir parçası. Tutarlı dil kullanımını tanımladığımıza göre şimdi de tutarlı dil kullanımının önemine değinelim.
Tutarlı Dil Kullanımının Önemi
İçeriklerde tutarlı dil kullanımı:
- Okuyucuların metni kolay takip etmesine ve anlamasına yardımcı olur.
- Tutarlı içerikler, arama motorları tarafından daha iyi sıralara yerleştirilir ve çok daha fazla trafik getirir.
- Kaliteli ve tutarlı metinler çok daha profesyonel görünür ve okuyuculara güven verir. Böylece marka tanınırlığına ve otoritesine katkıda bulunur.
Cümle Yapısında Tutarlılık
İçeriklerimizde tutarlı bir dil inşa etmenin en önemli parçalarından biri de cümle yapısında tutarlılığı sağlamak. Cümle yapısında tutarlı olmak için dikkat edilmesi gerekenleri başlık başlık inceleyelim.
Cümle Uzunluğuna Dikkat Et
Farklı uzunluklardaki cümleler yazıya ritim kazandırır ve okuyucunun metni daha kolay okumasını sağlar. Fakat aşırı uzun ya da kısa cümleler tutarlılığı bozabilir. Bu yüzden cümle uzunluklarında dengeyi yakalamaya gayret etmelisin.
Özne Yüklem Uyumuna Özen Göster
Özne yüklem uyumsuzluğuna sebep olan bazı durumlar:
- Olumlu ve Olumsuz Öznelere Dikkat Etmemek: Türkçede bazı özneler olumlu fiil çekimleriyle kullanırken bazı özneler yüklem olumsuz çekim aldığında kullanılır. Örneğin “Kimse derse cetvel getirmemiş, pergel getirmiş.” cümlesinde kimse olumsuz çekime uygun bir özneyken getirmiş fiilini de etkileyecek biçimde kullanıldığı için özne yüklem uyumsuzluğu söz konusu. Burada cümlenin doğrusu “Kimse derse cetvel getirmemiş, herkes pergel getirmiş.” şeklinde olmalı. Olumlu çekime uygun herkes öznesi cümleye eklenmeli.
- Öznenin Tekil ya da Çoğul Olmasına Göre Fiili Çekimlememek: Özne çoğul insanlar olduğunda fiil çekimi çoğul ya da tekil olabilir. Fakat özne insan dışı varlık ya da soyut kavramlar olduğunda çekimin mutlaka tekil şahsa göre yapılması gerekir. Örneğin “Kuşlar uçuyorlar.” değil, “Kuşlar uçuyor.” olmalı. Bundan farklı olarak “Acılar, onun sırtına yüklendiler.” değil, “Acılar onun sırtına yüklendi.” şeklinde bir kullanım yapılmalı.
- Özneyle Yüklemin Bildirdiği Kişi Arasında Uyumu Sağlamamak: Her cümlede özneyle yüklemin aynı kişiyi bildirmesi gerekir. Örneğin “Bu konu üzerinde uzun uzun uğraştık ama bir sonuca varamadım.” cümlesi birçoğumuzun kulağına hatasız gelse de aslında yanlış. Çünkü burada aslında “biz” özne olarak verilmiş fakat “varamadım.” yüklemi “ben” öznesine göre çekimlenmiş. Oysa cümlenin “Bu konu üzerinde uzun uzun uğraştık ama bir sonuca varamadık.” şeklinde yazılması lazım.
- Çoğul Anlamlı Sıfat Kullanıldığı Hâlde Çoğul İsim Kullanmak: Türkçede İngilizce gibi birçok dilden farklı olarak eğer bir ismin önündeki sıfat çoğul anlam taşıyorsa ismin tekrar çoğul eki almaması gerekir. Örneğin “Birçok öğrenciler ders çalışmıyorlar.” kullanımı yanlıştır. Bunun yerine cümlenin “Birçok öğrenci ders çalışmıyor.” şeklinde yazılması gerekir. Çünkü bahsettiğimiz şekilde birçok sıfatı cümle için gerekli olan çoğul anlamı zaten taşır.
- İnsan Cinsinden Çoğul Öznelerde Eylemin Şekline Dikkat Etmemek: İnsanların çoğul özne olduğu cümlelerde eğer eylem hep birlikte yapılıyorsa yüklemin tekil, ayrı ayrı yapılıyorsa çoğul çekimlenmesi gerekir. Örneğin “Yazarlar, paneldeki içerikleri tamamını yazdılar.” burada her yazar kendi içeriğini yazmış yani yazma eylemi ayrı ayrı yapılıyor dolayısıyla fiil de çoğul çekimlenmeli. “Yazarlar, ortak taleplerini içerik direktörüne bildirdi.” cümlesinde yazarların taleplerini bildirme işi bir arada gerçekleştiğinden fiil tekil çekimlenmeli.
- Belgisiz Zamirlerde Yüklemi Çoğul Çekimlemek: Kimse, bazıları, kimileri, pek çoğu, hiçbiri gibi belgisiz zamirler özne olduğunda yüklemin tekil şahsa göre çekimlenmesi gerekir. Örneğin “Kimileri içeriklerini zamanında tamamlayamadılar.” değil “Kimileri içeriklerini zamanında tamamlayamadı.” biçiminde bir kullanım yapmalıyız.
Fiil Çekimlerini Doğru Yap
Cümle tutarsızlığını fiil çekimlerindeki hatalar da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu konuda en sık yapılan hatalardan biri bir önceki başlıkta değindiğimiz özne-yüklemin ya da zamir-yüklemin aynı kişiyi bildirmemesi durumu. Bunun dışındaki fiil çekimi yanlışlarına da kısaca değinelim:
- Zaman Uyumsuzluğu: Bir cümledeki fiillerin zamanlarının uyumlu olacak biçimde çekimlenmesi gerekir. Örneğin “Geçen yıl öyle çok içerik yazıyorum.” cümlesi hatalı kullanıma örnek. Günlük konuşma dilinde bu kullanım bazen yapılsa da yazı dilinde tutarsızlığa neden olur. İçeriğin genelindeyse zaman geçişlerinin dikkatli ve birbiriyle uyumlu biçimde yapılması beklenir. Eğer zaman geçişleri seni endişelendiriyorsa her bir paragrafında tek bir zamana odaklanmayı deneyebilirsin.
- Kip Uyumsuzluğu: Fiile gelen kipin cümlenin diğer ögelerinin cümleye verdiği anlamla uyumlu olması şarttır. Örneğin “Bari pek çalışmadın.” bari kelimesi cümleye dilek anlamı katacağından cümlenin “Bari biraz çalışsan.” şeklinde kurulması doğru kullanımdır.
Etken ve Edilgen Sesi Yerli Yerinde Kullan
Cümlelerinin tutarlı olması için metninde etken ve edilgen sesi yerli yerinde kullanmaya özen göstermelisin. İki ses arasında mümkün olduğunca ani geçişler yapmaktan uzak durmalı, etken sesle yazmaya ağırlık vermelisin. Yazdığın projede özellikle istenmiyorsa yazı dilini edilgen sese döndürmemelisin. Konu hakkında kapsamlı bilgiye ihtiyaç duyarsan “Yazarlığınızı Temel Dil Bilgisi Kurallarıyla Geliştirin: Etken ve Edilgen Ses” başlıklı yazımız sana yardımcı olabilir.
İçerik Akışında Tutarlılık
Sevgili yazar, senin de takdir edeceğin gibi cümle bazında tutarlılık metnin tamamının tutarlı olmasını sağlamaz. Baştan sona tutarlı bir metin kaleme alabilmek için içerik akışında da tutarlı kalabilmek son derece önemli. Peki, akışta tutarlılığı korumak için nelere dikkat etmelisin? Gel birlikte inceleyelim:
Paragrafların birbirini tamamlaması, konu bütünlüğünün bozulmaması.
- Bir Paragrafta Tek Fikir Vurgulamalısın: Öncelikle yazdığın her paragrafta yalnızca bir fikirden bahsetmelisin. Yeni bir fikre geçeceğinde yeni bir paragraf kullanmalısın.
- Paragraflar Arasında Bağlantı Kurmalısın: Her paragrafın yeni bir fikri genişletme alanı olduğundan bahsettik. Fakat burada yeni fikirden kastımızın birbirinden alakasız fikirler olmadığını söylemeliyiz. Her paragraf birbiriyle ilişkili ve birbirini tamamlayıcı olmalı. Paragraftan paragrafa geçişte okuyucu yumuşak bir akış hissetmeli. Eğer konunun tamamen farklı bir parçası hakkında yazman gerekirse yeni bir paragraf yerine uygun bir alt başlığa geçmen daha doğru olur.
- Bağlaç ve Geçiş İfadeleri Kullanmalısın: Bazı bağlaç ve geçiş ifadeleri kullanarak akışı iyileştirebilir. Okuyucuların için konuyu takip etmeyi kolaylaştırabilirsin.
- Genelden Özele Anlatım Yap: İçerik akışının pürüzsüz olması için genelden özele doğru bir anlatım şekli benimsemelisin. Ayrıca içeriğinde anlattığın fikirlerin birbiriyle çelişmemesine de ayrı bir önem vermelisin.
Marka Kimliği ve Dil Tutarlılığı
İçerik yazımında tutarlılığı sağlamak için marka kimliği ve dilin de tutarlı olması gerekir. Bunun için dikkat edebileceklerini şöyle sıralayabiliriz:
- Ton ve Üslubu Belirle: Yazmaya başlamadan önce birlikte çalıştığın markanın tonunu ve üslubunu incelemelisin. Bunun için markaların sosyal medya, blog ve e-posta gibi farklı kanallarına göz atabilirsin. Marka kimliği ve değerleri hakkında fikir sahibi olmalısın. Sonrasında içeriklerini bunlarla uyumlu biçimde kaleme alabilirsin.
- Hedef Kitleni Göz Önünde Bulundur: Yazma stilini etkileyen şeylerin başında hedef kitle gelir. Her yazın için hedef kitleni baştan incelemeli ve içeriğinin her parçasında hedef kitleye en iyi şekilde hitap etmeye çalışmalısın. Hedef kitlene uygun kelime ve terminoloji kullanımına özen göstermelisin.
- Kurumsal Sesi Koru ve Mesajına Odaklan: İçeriklerinde marka kimliğini güçlü tutmak için kurumsal sesi korumaya devam etmelisin. Ayrıca içeriğinle markanın vermek istediği mesajın uyumlu olmasına özen göstermelisin. Örneğin marka tüm içeriklerinde satış yapma ve harekete geçirme amacı taşıyorsa senin metnin de okuyucuları eyleme motive etmeli.
İçerik yazımında ton ve üslup belirleme konularında daha fazla bilgi sahibi olmak için göz atabileceğin diğer yazılarımız:
- İçerik Türlerine Göre Üslup Belirleme Rehberi,
- İçerikte Ton Nasıl Belirlenir? Ton Türlerine Göre 4 Etkili Örnek,
- İçerik Yazarken Resmî Ton Nasıl Kullanılır?
Tutarlı Dil Kullanımı İçin Öneriler
İçeriklerinde tutarlı dil kullanımını geliştirmek için uygulayabileceğin bazı önerilerimiz şöyle:
- Stil Rehberi Hazırla: Marka ton ve üslubunu içeriğine tam olarak yansıtmak için stil rehberi hazırlayabilirsin. Bunun için birlikte çalışacağın markanın kişiliği, değerleri, kelime ve ifade seçimi, özel yazım tercihlerini rehberine ekleyebilirsin. Dilersen örnek cümleler hazırlayarak bunları da not alabilirsin.
- Tutarlılık Çizelgesi Yap: Bir tutarlılık kontrol çizelgesi hazırlayarak her içeriğinde tutarlılığı sağladığından emin olabilirsin.
- İçeriğini Tutarlılık Bakımından İncele: Düzenleme aşamasını bitirdikten sonra içeriğini tutarlılık bakımından tekrar inceleyerek gözden kaçırdığın küçük noktaları yakalayabilirsin.
- Bol Bol Pratik Yap: Tutarlılığı inşa etmek özellikle yeni içerik yazarları için çok zor olabilir. Ancak pratik yaptıkça çok daha tutarlı yazılar ortaya koyabilirsin.
Sonuç: Dil Bütünlüğü ile Güçlü Bir İçerik
Sevgili arkadaşım, sözün özü cümlede ve paragraf yapısında, akışta ve marka tonunda tutarlı bir içerik, güçlü bir içeriktir. Güçlü bir içerik yazmak da tüm yazarların bir numaralı hedefidir. Eğer sen de tutarlı ve kaliteli içerikler yazmaya hazırsan hemen aramıza katılabilirsin.
