İşin Mutfağı

Yazar Tıkanıklığı: Nedir ve Nasıl Aşılır?

Yazar Tıkanıklığı: Nedir ve Nasıl Aşılır?

Yazma yolculuğunun herhangi bir döneminde saatlerce düşünmene, kendine zorlamana ve çok fazla çabalamana rağmen yazamadığın oldu mu? Cevabın “Evet.” ise yalnız olmadığını söyleyebiliriz. Her yazar hayatının bir döneminde yazar tıkanıklığı ismi verilen durumla karşılaşır. Yazar tıkanıklığı zorlayıcı ve kaygılandırıcı olsa da bazı adımlarla ve küçük değişikliklerle ortadan kaldırılabilir. Eğer yazar tıkanıklığı ya da yazma korkusuyla karşı karşıyaysan ve bunu aşmak istiyorsan seni içeriğimizin devamına doğru alalım!

Yazar Tıkanıklığı Nedir?

Yazar tıkanıklığı, yazarların yeni bir metin ortaya koyamadığı için hissettiği sıkışıklık olarak tanımlanabilir. Zamanla bir yazma korkusuna da dönüşebilir. Ancak küçük ve pratik uygulamalarla yazar tıkanıklığının üstesinden gelmek mümkün.

Yazar Tıkanıklığını Aşmak İçin Neler Yapabilirsin?

Yazar tıkanıklığının ya da yazamama korkusunun üstesinden gelmek için yapılabileceklere yakından bakalım.

1. Terapötik Yazma Pratiğini Hayatına Geçir

Daha önce bilgisayar ekranına uzun uzun bakıp bir türlü içeriğini yazmaya başlayamadığın ve bu yüzden de giderek kendini kötü hissettiğin anlar olduysa terapötik yazma pratiği senin için faydalı olabilir. “Sanatçının Yolu” kitabında yazarın sabah sayfaları ismiyle bahsettiği bu uygulamayı yapmak için her sabah üç sayfa el yazısıyla bilinç akışını kâğıda dökmeyi deneyebilirsin. Bu, hem yazma korkunu yenmene hem içsel dünyanı daha iyi anlayarak yaratıcılığını ortaya çıkarmana yardımcı olur. Uygulamayı yaparken dikkat edebileceğin noktalar:

  • Yazdıkların anlamlı, belli bir bağlam kapsamında, dil bilgisi ve imla kurallarına uygun olmak zorunluluğunu taşımaz. İçinden geldiği biçimde kendini zorlamadan zihninden geçenleri kâğıda dökmen yeterli.
  • Aklına bir şey gelmeyeceği ya da yazamayacağın için kaygılanmana da hiç gerek yok. Hiçbir şey bulamazsan dün akşam yediklerinden ya da uçan kuştan, evcil hayvanının yaptığı komikliklerden bahsedebilirsin. Önemli olan her koşulda aslında yazabiliyor olduğunu, yazma korkusunun gerçeği yansıtmadığını kendine göstermek! İstersen aynı şeyleri tekrar tekrar bile yazabilirsin. Yazdıkça kaleminin nasıl açıldığına da şahit olacaksın.
  • Sadece kendin için yazdığını unutmamalısın. Dilersen yazdıklarını saklayabilir, gizleyebilir ya da yok edebilirsin. Sen nasıl istersen öyle!
  • Bazen seni çok zorlayan travmatik olaylar hakkında yazmak isteyebilirsin. Bu gerçekten iyileştirici de olabilir. Ancak çok zorlandığını, yoğunluğu aşırı olan duyguların zihnine hücum ettiğini hissediyorsan o olay hakkında yazmaktan kaçınmaya özen gösterebilirsin. Eğer aklına hep zorlayıcı olaylar ve acı verici durumlar geliyorsa uzman bir terapistten yardım alabilirsin.

2. En Sevdiğin Konularda Serbest Yaz

Yazmakta zorlandığın dönemlerde terapötik yazmanın yanı sıra serbest yazma pratiğini de deneyebilirsin. Terapötik yazmadan farklı olarak bu egzersizde yazmaktan hoşlandığın bir konu seçip onun üzerinde çalışırsın. Ayrıca serbest yazma uygulamasını elinle yapmak zorunda da değilsin. Bilgisayarının başına geçip dilediğin kadar yazabilirsin. Önemli olan fikir akışına müsaade etmen ve hiçbir kurala takılı kalmadan dilediğin gibi yazman.

3. Bir “Akıl” Defteri Tut

İçerik yazarlarını yazar tıkanıklığına sürükleyen en önemli nedenlerden biri de fikir bulamamak. Bunun üstesinden gelmeni sağlayabilecek mükemmel bir uygulamadan bahsedelim: Bir “Akıl Defteri” tutmak. Bu deftere aklına aniden gelen ilham verici düşünceleri yazabilirsin.

Okuduğun kitaplardan, izlediğin filmlerden beğendiğin cümleleri ya da replikleri not alabilirsin. Şaşırtıcı bulduğun gerçekleri defterine geçirebilirsin. Herhangi bir yerde duyduğun bir konuşmanın sende uyandırdıklarını kaleme alabilirsin. Böylece yazacak hiçbir şey bulamadığında defterine dönüp güzel bir fikre kavuşabilirsin. Eğer bir defteri devamlı yanında tutmak senin için zorlayıcıysa telefonuna not tutma uygulaması indirmek işini kolaylaştırabilir.

4. Sesini Kaydet

Eğer yazılı bir akıl defteri tutmak senin için uygun değilse aklına gelenleri sesli olarak kaydetmeyi tercih edebilirsin. Böylece yazmasan da fikirlerinin kaybolmasını engelleyebilirsin. Ses kayıtlarını ihtiyaç duydukça dinleyebilir yeni ve ilginç fikirler bulabilirsin. Dilersen kayıtlarını sonradan yazıya dökebilir ya da sesle yazma uygulamalarını tercih edebilirsin.

5. Tamamlama Egzersizleri Yap

Yazar tıkanıklığına ilaç olabilecek bir diğer uygulama ise tamamlama egzersizleri. Benim de sık sık yaptığım ve yaparken çok eğlendiğim bu pratiği senin de çok beğeneceğini düşünüyorum, yazar arkadaşım. Bu egzersizde hâlihazırda yazılmış bir metinden yararlanacağız. Örneğin bir şairin daha önce okumadığın güzel bir şiirine rastladın ve bu şiir çok sevdin diyelim. Şiirin birkaç mısrasını bir deftere dikte edebilirsin. Sonrasında ise bağlama ve şairin üslubuna dikkat ederek şiiri tamamlamaya çalışabilirsin. Mesela bu Attilâ İlhan’ın kusursuz şiiri Maria Missakian’dan alıntı ve koyu renkli olanlar ise bizim yazma pratiğimiz:

Yine akşam oldu Attilâ İlhan

Üstelik yalnızsın sonbaharın yabancısı

Belki Paris’te Maria Missakian

Avuçlarında bir çarmıh acısı

Gizlice bir sefalet gecesi

Çocuğunu boğarmış gibi boğup Paris’i

Sana kaçmayı tasarlar her akşam

Belki o zaman göğe yükselir 

İçindeki hain ızdırabı

Ve sen Attilâ İlhan 

O vakit yenersin hınzır yalnızlığını

Sevgili arkadaşım, bu uygulamayla ilgili şunu belirtmemizde fayda var: Senin de bildiğin gibi biz yetenek, teknik ve tecrübeyi birleştirerek mükemmel sanat eserleri ortaya çıkaran sanatçıların eserlerini amatörce bozmayı amaçlamıyoruz. Yalnızca onlardan aldığımız ilhamla kendimizi geliştirme yolunda ilerlemek istiyoruz.

6. İlgi Alanlarını Takip Et

Ne tür yazılar yazıyor olursa olsun iyi bir yazarın okumaya önem vermesi gerekir. Sen de kendi ilgi alanlarına giren konulardaki içerikleri takip ederek bilişsel becerilerini geliştirebilir, kelime dağarcığını zenginleştirebilirsin. İçerik fikirleri bulabilir, okuduğun yazarlardan yazma stilin için ilham alabilirsin. Okuduklarını analiz ederek yazarların içerik üretiminde dikkat ettiği noktaları net bir şekilde kavrayabilirsin. Yani içerik okuyarak kendini geliştirmiş olursun ve daha yeterli hissedeceğinden yazma korkunu hafifletebilirsin.

7. Yazmana Engel Olan Korkularınla Yüzleş

Yazmaya engel olan bazı korkuların olabilir. Bu korkuların üstesinden gelmek için korkunu iyi bir şekilde anlaman büyük önem taşır. Yazmaya engel olan ve yazarlara tıkanıklık yaşatan bazı korkuları yakından inceleyelim:

  • Başarısızlık Korkusu: Mükemmeliyetçilik ve aşırı öz eleştiri başarısızlık korkusunun temelinde yer alan unsurlardır. Eğer, yazar arkadaşım, sen de kendi ürettiklerini aşırı derecede inceliyor ve mükemmel olanı yazman gerektiğine inanıyorsan sana kötü bir haberimiz var: “Hiçbir zaman mükemmel yazamayacaksın.” ancak iyi bir haberimiz de var “Mükemmel yazmana gerek yok.” Bu korkunun üstesinden gelmek için yeterince iyiye odaklanmalısın. İçeriklerinin yeterince iyi olduğunu düşündüğün anda kendini didiklemeyi durdurmalısın. Ayrıca başarısızlığa karşı bakış açını da yumuşatmaya gayret etmelisin. Gerçekten kötü bir içerik yazsan bile çabaladığını, bir sonraki içeriğinin her zaman daha iyi olacağını kendine hatırlatmalısın. Mükemmeliyetçilik düşüncelerinin zihnini çok bulandırdığını fark edersen ünlü yazar Margaret Atwood’un “Mükemmelliği bekleseydim, asla tek bir kelime bile yazamazdım.” sözünü de anımsayabilirsin.
  • Başarı Korkusu: Başarısızlık korkusu gibi başarı korkusu da keyifle ve akıcı biçimde yazmanın önündeki engellerden biri olabilir. İlk bakışta “Başarılı olmaktan kim, niye korksun?” diye düşünebilirsin. Fakat başarı düşüncesi bazı bireyleri suçluluk hislerine, yakınlarının kırılacağı endişesine ve değişim kaygısına yönlendirebilir. Eğer, yazar arkadaşım, bu korkudan mustaripsen başarılı bir içerik yazarı olduğunda ortaya çıkabilecek sorunlarla da mücadele edebileceğini kendine hatırlatmalısın. Ayrıca kendi hayatında ilk olarak kendini ön plana koymalısın. Sen başarılı olduğunda diğer insanlara karşı harekete geçmiş olmazsın. Bundan üzüntü duyabilecek insanların duygularından da sorumlu değilsin.
  • Reddedilme Korkusu: Yazarları en çok ketleyen korkulardan bir diğeri ise reddedilme korkusu. Bu korku bireyin yazdıklarının diğerleri tarafından beğenilmeyeceğine ve onların yüksek standartlarını karşılayamayacağına inanmasıyla yakından ilişkilidir. Bazı durumlarda gerçekten yazdıkların markalar ya da birlikte çalıştığın editörler tarafından beğenilmeyebilir. Revizeler yapman gerekebilir. Ancak bu senin kötü bir yazar olduğunu göstermez. Senin sorumluluğun kendi bakış açınla başkalarının etkisi altında kalmadan özgürce üretim yapmaya çalışmaktır. 
  • Tükenmişlik Korkusu: Bazı durumlarda yazarlar artık tükenmiş olduklarını; bir içeriği bırak, herhangi bir kelime bile yazamayacağını düşünebilir. Bundan farklı olarak içerik üretme isteğinin tamamen ortadan kalktığını gözlemleyebilir. Eğer böyle bir durumla karşı karşıyaysan, yazar arkadaşım, hislerin ve düşüncelerin geçici olduğunu hatırlamalısın. Ayrıca düşüncelerimizin her zaman gerçekleri yansıtmayacağını kabul etmelisin. Gerçekten bir adım daha atamayacak gibi hissediyorsan farklı bir projeye geçebilir, yazmaya bir süre ara verip dinlenebilirsin.

8. Sana İyi Gelecek Aktiviteleri Bul

Zihninin çok dolu olması ya da günlük stres de yazar tıkanması yaşamana yol açabilir. Bunun için zihnini boşaltacak ve sana iyi gelecek aktiviteleri düzenli olarak yapmaya gayret edebilirsin. Bunun için:

  • Bilinçli farkındalık meditasyonları yapabilirsin.
  • Nefes egzersizlerini deneyebilirsin.
  • Yürüyüşe çıkabilir, egzersiz yapabilirsin.
  • Sosyal bağlantılarını güçlendirmeye özen gösterebilirsin.
  • Keyif alacağın yeni hobiler edinebilirsin.

Ruh sağlığını nasıl daha iyi hâle getireceğin konusunda daha fazla öneriye ihtiyaç duyuyorsan “İçerik Üreticileri İçin Ruh Sağlığına Odaklanmanın 10 Etkili Yolu” isimli içeriğimizi inceleyebilirsin. 

9. En Verimli Olduğun Zamanı Keşfet

Mail kutuna e-mailler yağarken, ailen içeride son ses televizyon izlerken ya da komşunun çocuğu ağlarken bilgisayar başına geçip yazmak çok zor olabilir. Tıkanmaların önüne geçmek için kendini gözlemleyip en verimli olduğun zaman aralığını keşfetmelisin. Örneğin gece 12’den sonra tam sessizlikte yazmayı ya da sabah 6’da uyanıp herkes uykudayken çalışmayı tercih edebilirsin.

Ayrıca verimli zamanında dikkat dağıtıcılardan uzakta kalarak verimliliğini daha da artırman mümkün. Örneğin telefon ya da tabletini kapatabilirsin. Çalışma alanını ve masanı boşaltabilirsin. İhtiyaç duyabileceğin su ve atıştırmalıkları önceden yanına alabilirsin. Evdekilere çalışmak istediğini çalışmaya başlamadan önce bildirebilirsin. 

10. Bir İçerik Takvimi Oluştur

İçerik takvimi belli bir zaman aralığında yazman gereken içerik türlerini, konuları, içerik uzunluklarını, anahtar kelimeleri ve son teslim tarihlerini ayrıntılarıyla açıklayan bir belgedir. Kısaca üretim sürecini aydınlatan bir plandır. Her gün neyi, ne şekilde yazman gerektiğini bilirsen tıkanmadan uygulamaya geçmek de daha kolay olur. Bu yüzden sen de bir içerik takvimi oluşturmalısın. Serbest çalışan bir yazar olarak uzun vadeli plan yapmakta zorlanıyorsan bile en azından haftalık takvimler oluşturabilirsin.

Yazarken İşini Kolaylaştırmak İçin Deneyebileceğin Uygulamalar Nelerdir?

Yazar arkadaşım, buraya kadar içerik yazmaya başlamadan önce yapabileceklerinden bahsettik. Tüm bu uygulamaları yaptıktan sonra içerik yazma korkunu ortadan kaldırmak için asıl yapman gereken senin de bildiğin gibi içerik üretmeye başlamak. Ancak bunu yaparken strese girmene ve yanıp sönen imleci takip etmene gerek yok. Değineceğimiz püf noktalarıyla yazma işini oldukça kolaylaştırabilirsin.

1. İçerik Taslağını Oluştur

İçerik taslağı, üreteceğin içeriğin neleri içereceğine dair ayrıntılı bir plandır. İçerik hedefi, anahtar kelimeler, başlıklar, kullanılabilecek kaynaklar ve verilecek linkler gibi birçok ayrıntıyı içerebilir. İyi bir içerik taslağı hazırladığında tıkanmadan ve takılmadan içeriğini kolayca kaleme alman mümkün olur.

Ayrıca içerik taslağı diğer adıyla outline önünü net bir şekilde görmeni sağlayacağından yazma korkusunu da ciddi biçimde hafifletebilir. Bu yüzden sen de içeriklerini hemen yazmaya başlamadan ön hazırlık yaparak outline yazmaya gayret göstermelisin. Konu hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuyorsan “Outline Nedir, Nasıl Hazırlanır? 3 Etkili Örnek” başlıklı yazımızı da inceleyebilirsin.

2. Başlıkların Sorularını Oluştur

İçerik taslağını hazırladın ve başlıklarını belirlediysen işini daha da kolaylaştırmak için yapabileceğin bir uygulama daha var. Bu da her başlık için soru oluşturmak. Örneğin bir içerik yazıyorsun ve içeriğindeki başlıklardan biri “Direnç Egzersizleri Nedir?” bu başlığı ele alırken direnç egzersizlerinin tanımını yapman gerekir. Ancak açıklama kısmının bununla sınırlı kalması yazının detaysız olmasına yol açabilir. Bu başlığın altına “İnsanlar neden direnç egzersizlerinin ne olduğunu merak eder?” sorusunun cevabını ekleyebilirsin. 

3. Küçük Bölümlere Odaklan

Bazen binlerce kelimelik oldukça kapsamlı içerikler yazman gerekebilir. Böyle hacimli yazılar gerçekten göz korkutucu olabilir. Ancak, yazar arkadaşım, ne kadar derin ve uzun bir içerik yazman gerekirse gereksin odağını içeriğinin küçük bölümlerine çevirerek tüm yazını kolayca tamamlayabilirsin. Yazını baştan sona sırayla yazmak zorunda da değilsin. Sana en kolay görünen içerik parçasından yazmaya başlayabilirsin. En zorlandığın bölümü ise sona bırakabilirsin.

İşleri küçük bölümlere ayırma yöntemini yalnızca bir içerik özelinde değil kapsamlı projelerini yönetmek için de kullanabilirsin. Bu sayede yazma kaygını daha yönetilebilir hâle getirebilirsin.

4. İçeriği Son Hâline Getir

İçeriğini her adımda kontrol etmek ve tekrar tekrar düzenlemeye çalışmak yazma akışkanlığını bozabilir. Zamanla daha zor yazmana neden olabilir. Bunu engellemek için yazarken mümkün olduğunca hatasız yazmaya gayret ettikten sonra adım adım kontrol etmeyi bırakabilirsin. Tüm yazını bitirdiğinde baştan sona metnini okuyup gerekli düzenlemeleri yapabilirsin. Bu yöntemle daha zahmetsiz yazdığını fark edebilirsin.

5. Kendine Özgü Bir Yazma Matematiği Geliştir

Bir içerik yazarı olarak yazılarının spesifik bölümlerinde zorlanıyor olabilirsin. Sadece o bölümleri yazmak zorunda olma fikri bile seni içerik üretmekten alıkoyuyor olabilir. Örneğin ben içerik yazarlığına ilk başladığım zamanlarda giriş paragraflarını yazmakta o kadar zorlanıyordum ki bazen 40-50 kelimelik bir girişi yazmam 1 saati alıyordu! Yazarken çok zorlanırsan beni hatırla ve en azından benden hızlı yazdığını düşünerek kendini alkışla!

Şaka bir yana, yazar arkadaşım, bir süre sonra içerik yaza yaza ve örnek içerikleri okuya okuya bir giriş yazma matematiği geliştirdim. Böylece giriş bölümleri benim için korkulu olmaktan çıktı. Artık içerik türü fark etmeksizin genel olarak yazdığım konuyla ilgili bir soruna, ihtiyaca ve isteğe işaret ediyorum. Sonrasında çözümün zor olmadığını, içeriğimin devamında anlatacaklarımla sorunlarına çözüm bulacağımızı ya da isteklerine ulaşmalarına yardımcı olabileceğimi belirtip yazıya geçiyorum. Sen de zorlandığın bölümleri tespit edip onları nasıl yazabileceğine dair yöntemler üretmeye çalışabilirsin.

6. Her Gün Yaz

Yazma korkusunun panzehirlerinden biri de her gün yazmaya devam etmek. Zorlandığın günler olsa bile ara vermeden içerik üretmeye devam ettiğinde kaygının ve tıkanıklıkların yavaş yavaş hafiflemeye başladığını görebilirsin. Bu yüzden her gün az da olsa yazmaya devam etmelisin.

Sevgili arkadaşım, içeriğimizi okuduktan sonra “Yazar tıkanıklığı benimle baş edemez!” diyor olabilirsin. Eğer öyleyse hemen aramıza katılarak dolu dolu içerik üretebilir ve öğrendiğin tüm bilgileri uygulamaya geçirebilirsin. 

İçerikmatik
Beğenebileceğin diğer yazılar
9 Adımda SEO Uyumlu İçerik Oluşturma Rehberi
9 Adımda SEO Uyumlu İçerik Oluşturma Rehberi
Arama motorlarının kalabalık dünyasında içeriklerinle nasıl fark yaratabilirsin? Hedef kitlene tam da ihtiyaç duyduğu anda ulaşmayı ve içeriğini zirveye taşımayı istemez misin? Bu sorulara ...
20 Ocak 2025
Liste İçeriği Nasıl Yazılır?
Liste İçeriği Nasıl Yazılır?
Liste içeriklerin yüzeysel içerikler olduğunu ve iyi bir yazar olarak bu içeriklerden kaçman gerektiğini düşünenlerden misin? Eğer öyleyse bugün liste içeriklerine bakış açın değişecek. ...
13 Ocak 2025
Yazarlığınızı Temel Dil Bilgisi Kurallarıyla Geliştirin: Etken ve Edilgen Ses
Yazarlığınızı Temel Dil Bilgisi Kurallarıyla Geliştirin: Etken ve Edilgen Ses
İçerik üretiminde daha başarılı olmak için bazı yöntemlere başvurman gerektiğini biliyor ama nereden başlayacağına karar veremiyor olabilirsin. Senin de bildiğin gibi yazar arkadaşım, bir ...
6 Ocak 2025